Alles wat je wilt weten over RGB, PMS en CMYK-kleuren   (2024)

Home Blog Alles wat je wilt weten over RGB, PMS en CMYK-kleuren

Consumenten worden de hele dag door gebombardeerd met keuzes. Wil je dat je klant tussen al die producten precies jouw pareltje eruit pakt? Branding is de basis, de essentie van jouw merk. De kwaliteit van je producten, de tone-of-voice waarmee je (op een bepaald moment) je doelgroep aanspreekt en de visuele identiteit van je merk; het zijn stuk voor stuk belangrijke onderdelen van een top-notch merkstrategie. Binnen de visuele identiteit van je merk is consistent kleurgebruik een belangrijke factor. Grote merken zoals Coca-Cola en Ikea weten dit. Maar met alleen een knallende huisstijlkleur ben je er nog niet.

Hoe belangrijk is kleurconsistentie voor branding?

Met de verschillende kleursystemen CMYK, PMS en RGB zit kleurafwijking in een klein hoekje. Maar jij wilt er zeker van zijn dat het eindresultaat zo veel mogelijk is zoals jij of jouw klanten verwachten. In deze blog vertellen we je daarom alles over de verschillende kleursystemen die je tegenkomt als je print- en drukwerk wilt bestellen.We geven je ook twee cases over branding en kleurafwijkingen. Is minimale kleurafwijking écht zo’n probleem voor merkconsistentie?

Wat is het verschil tussen RGB, CMYK en PMS?

Als marketeer of designer heb je te maken met drie verschillende kleursystemen: RGB, CMYK en PMS. Voor ontwerpen op een monitor wordt het RGB-systeem gebruikt om kleuren te laten zien. Denk hierbij aan computerschermen, televisies, camera’s en smartphones. Gaat het om print- en drukwerk? Dan zijnCMYK enPMS-kleuren de standaard. Welke van de twee kleursystemen je gebruikt hangt af van je ontwerp en de ondergrond (papier, plastic, textiel) maar ook de beschikbare druktechnieken. Over het algemeen gebruik je CMYK-kleuren voor full colour bedrukkingen. PMS-kleuren gebruik je voor logo’s en branding. Maar kleur is niet zo’n zwart-wit verhaal. Daarom gaan we in de rest van dit artikel dieper in op hoe deze kleursystemen werken en de specifieke toepassingen per kleursysteem.

RGB voor beeldschermen

Het RGB-systeem is een kleurmodel waarbij licht van de primaire kleuren rood, groen en blauw (vandaar RGB) worden gemengd om een kleurenspectrum te creëren. We beginnen zonder licht, dat is zwart. Hoe meer licht van de drie kleuren we toevoegen, hoe verder we over het spectrum richting wit schuiven. Door twee van de drie kleuren licht uit te zenden kunnen al duizenden kleuren en tinten worden gevormd.

Het RGB-model is een additief kleursysteem. Licht wordt immers opgeteld om kleuren te maken. Op een beeldscherm wordt elk van de drie lichtbronnen gevormd door één lichtpunt, een pixel. Maar voor het oog vallen deze pixels samen. Het RGB-kleursysteem gebruiken we voor bronnen die licht uitzenden, zoals computers, televisie en smartphones. Voor drukwerk is RGB niet geschikt, want papier absorbeert juist licht.

RGB-kleurcodering

Voor de codering van RGB-kleuren in webdesign en HTML wordt meestal een hexadecimaal systeem gebruikt (HEX). In dit systeem wordt elke kleur weergegeven door een combinatie van zes tekens, bestaande uit cijfers en letters. Bijvoorbeeld, #FF0048 is de hexcode voor de Print.com kleur ‘passionate pink’. Naast HEX kun je ook LAB en HSB gebruiken om RGB-kleuren te coderen.

Goed om te weten

Wanneer je een ontwerp wilt afdrukken is het resultaat nooit wat je op je RGB-kleurenmonitor ziet. Het kleurenspectrum van RGB is namelijk groter dan dat van bijvoorbeeld CMYK. Voor print- en drukwerk gebruiken we altijd CMYK-kleuren en in mindere mate PMS-kleuren. Houd als designer daarom in je achterhoofd wat de werkelijke drukkleur wordt.

Kleursystemen voor print- en drukwerk: CMYK en PMS

Voor print- en drukwerk gebruiken we twee andere kleursystemen: CMYK en PMS. Welk kleursysteem je kiest hangt af van je ontwerp, het soort product (de ondergrond) en de beschikbare afdrukmethodes. Zo gebruiken we voor foto’s vaak het full colour CMYK-kleursysteem. Voor huisstijldrukwerk zoals visitekaartjes met logo’s erop gebruiken we soms CMYK-kleuren en andere keren het PMS-systeem. Wat zijn precies de verschillen tussen CMYK en PMS en waar moet je goed op letten?

CMYK voor full colour bedrukking

Gebruik je foto’s in je ontwerp, of afbeeldingen met veel verschillende tinten en kleuren? CMYK is the way to go. Met de vier basiskleuren van het CMYK-systeem zijn oneindig veel kleurcombinaties te maken. Het CMYK-kleursysteem is een subtractief model waarbij kleuren van wit licht worden afgetrokken. Een bepaald percentage wit licht valt op een ondergrond (zoals papier) en wordt geabsorbeerd door verschillende kleurstoffen (zoals in inkt en verf). De subtractieve kleuren in het CMYK-model zijn cyaan (blauw), magenta (rood) en geel.

Breng je één van de subtractieve kleuren cyaan, magenta of geel aan op een ondergrond zoals papier? Dan wordt de complementaire kleur (dat is de voor het oog zichtbare kleur) geabsorbeerd. Cyaan absorbeert rood, magenta absorbeert groen en geel absorbeert blauw. Als je cyaan en geel over elkaar heen legt, worden rood en blauw geabsorbeerd en hou je groen over als zichtbare kleur. Hoe meer kleuren je toevoegt, hoe dichter je over het kleurenspectrum richting zwart schuift. In de praktijk van drukwerk komt er echter vaak een donkerbruine kleur uit rollen. Daarom is K toegevoegd: zwarte inkt die je bijvoorbeeld gebruikt voor goed leesbare bodyteksten.

CMYK-kleurcodering

In CMYK coderen we verschillende kleuren met behulp van een percentagesysteem. De percentagewaarden geven per CMYK-kleur de verhouding aan die we gebruiken in het drukproces. Bijvoorbeeld, C: 30%, M: 60%, Y: 0%, K: 0% vertegenwoordigt een lichte tint blauw.

Goed om te weten

Het kleurenspectrum van CMYK is enigszins beperkt. Bepaalde intense kleuren, zoals oranje en diepblauwe tinten, zijn op basis van CMYK moeilijk te drukken. Theoretisch bestaat oranje uit geel en magenta maar in de praktijk is de resultaatkleur vaak bruinachtig. Ook kunnen kleuren (minimaal) afwijken bij verschillende printopdrachten. De samenstelling van de inkt, het type drukpers, de drager, de temperatuur en de luchtvochtigheid spelen hier allemaal een rol bij.

CMYK in een notendop

• Voor foto’s en ontwerpen met veel tinten en kleuren – afhankelijk van het product
• Vier basiskleuren waarmee oneindig veel kleurcombinaties mogelijk zijn
• Sommige kleuren zoals oranje en diepblauw zijn moeilijk te drukken met CMYK

PMS-kleuren

PMS-kleuren, ook wel Pantone-kleuren, spotkleuren of steunkleuren, zijn wereldwijd gestandaardiseerde kleuren waarbij de inkt van tevoren wordt gemengd tot de juiste kleur. Een groen logo bestaat dus niet uit gele en blauwe puntjes maar uit één laag groene inkt. Zo is jouw logo altijd dezelfde kleur, bij welke drukkerij je ook laat drukken. En wil je materiaal in een bijzondere kleur bedrukken, bijvoorbeeld fluorescerend geel of metallic paars? PMS is jouw rots in de branding.

Pantone is het bedrijf achter de PMS-kleuren. Zij publiceren de kleurcodes. Er zijn inmiddels meer dan 1800 PMS-kleuren en er blijven nieuwe kleuren bijkomen. Benieuwd naar de gepubliceerde PMS-kleuren? Je kunt de PMS-kleuren online bekijken. Maar let op: de kleuren wijken af van de werkelijke gedrukte kleuren omdat je vanaf je beeldscherm RGB-kleuren ziet. Wil je zeker van je zaak zijn? Ga dan voor de real deal en bestel een Pantone-kleurenwaaier. Dat is zo’n RAL-verfwaaier die je bij de doe-het-zelf-zaak haalt als je een kleur verf voor de muur uitkiest. Maar dan voor print- en drukwerk in PMS-kleuren.

PMS-kleurcodering

Het Pantone Matching System gebruikt een uniek nummersysteem voor kleurcodering. Elke kleur krijgt een PMS-nummer toegewezen: een gestandaardiseerde taal voor nauwkeurige kleurreproductie. Bijvoorbeeld, PMS 185 vertegenwoordigt een specifieke tint rood. Deze codering zorgt voor consistentie over verschillende materialen en toepassingen.

Goed om te weten

De kleur inkt van een PMS-kleur is altijd hetzelfde, maar sommige papiersoorten en materialen absorberen kleuren sterker. Hierdoor ontstaan mogelijk kleurafwijkingen. Zo neemt ongestreken papier (uncoated, U) meer kleur op dan gestreken papier (coated, C) papier. Daarom heeft elke PMS-kleur drie versies: coated (C), uncoated (U) en mat (M) papier.

PMS in een notendop

• Voor altijd herkenbare logo’s en huisstijl
• Bijzondere kleuren zoals fluor en metallic mogelijk
• Aparte kleurcodes voor coated, uncoated en matte papiersoorten

PMS-CMYK conversie met de Pantone Bridge kleurenwaaier

Heb je een logo of ontwerp in CMYK-kleuren opgemaakt, maar wil je in PMS-kleuren afdrukken? Op de Pantone Bridge kleurenwaaier staan de kleurcodes voor PMS- en CMYK-kleuren.In de rechter kolom van de waaier staan de CMYK-kleurcodes, in de linker kolom vind je de Pantone-kleuren. In Photoshop, InDesign of Illustrator neem je de kleurwaarden van de PMS-kleur over. Een kind kan de was doen!

Kan je CMYK-kleuren omzetten naar PMS-kleuren zonder de Pantone Bridge kleurenwaaier? Ja, dat kan. Maar dat wil je liever niet. Met de Pantone Bridge kleurenwaaier ben je zeker van je zaak. Er zijn websites en tools die beloven dat je geen kleurenwaaier nodig hebt. Op die websites kan je bijvoorbeeld een CMYK-kleurcode invoeren en staat binnen twee seconden de Pantone-kleurcode op je scherm. Wij dachten: we nemen de proef op de som.

De case van Print.com: op zoek naar die éne PMS-kleur

Voor het logo van Print.com en andere uitingen gebruiken wij de rood-roze kleur ‘passionate pink’. De CMYK-code voor onze favoriete kleur roze is 0, 95, 60, 0. We willen de PMS-kleur vinden die het dichtst bij de CMYK-kleur in de buurt ligt. Daarom voeren we de CMYK-kleurcode in één van de gratis CMYK-naar-PMS-tools in. De tool geeft ons drie opties voor Pantone-kleuren die dicht bij de CMYK-kleur liggen.

Zoals je ziet geeft de conversietool ons verschillende tinten rode PMS-kleuren die vrij ver uit elkaar liggen. Een andere CMYK-PMS conversietool komt met de volgende Pantone-kleurcodes aanwaaien als we de CMYK-kleurcode invoeren.

De Pantone-kleur voor de kleur roze die we bij Print.com gebruiken is 192 (C + U). De tweede tool geeft dit aan als PMS-kleur. Maar de tool geeft ons nóg drie mogelijke Pantone-kleuren. Het risico dat we een PMS-kleur uitkiezen die op drukwerk erg verschilt van de CMYK-kleur is dus 75%. Daar komt bij dat we de PMS-kleuren op een monitor bekijken waarbij we RGB-kleuren zien. Op drukwerk vallen de kleuren sowieso anders uit. Dat zijn veel factoren die het risico op kleurafwijking vergroten. Als je de kans op kleurafwijking wilt minimaliseren kun je beter een Pantone-kleurenwaaier gebruiken als je omschakelt van CMYK naar PMS.

De Coca-Cola case: 50 tinten rood

Kleurafwijking in drukwerk hélemaal voorkomen is een sprookje. Zelfs grote merken zoals Coca-Cola hebben met kleurafwijking te maken. Het merk van de zoete drankjes is een ware branding-master. En ‘Coca-cola rood’ herkent iedereen meteen. Coca-Cola werkt vast en zeker altijd met dezelfde PMS-kleur. Toch? Maar schijn bedriegt. Uit angst voor vervalsers koos Coca-Cola ervoor om de kleurcode van de o-zo herkenbare rode kleur niet te publiceren. Het gevolg: 50 tinten rood.Zonder gepubliceerde kleurcodes zoeken designers en marketeers op hun eigen manier naar de kleur. Niet altijd met succes, waardoor marketingmateriaal en zelfs producten van Coca-Cola niet altijd dezelfde kleur rood hebben. Coca-Cola komt hier wel mooi mee weg, want consumenten herkennen de typische kleur rood helemaal niet.

Kleur bekennen: omgaan met kleurafwijkingen in print- en drukwerk

In de wereld van print- en drukwerk is kleurafwijking een feit. Zelfs grote merken zoals Coca-Cola kunnen niet voorkomen dat kleuren op drukwerk soms anders uitvallen dan gewenst. De consistentie van een merk is een combi van merkpropositie, een sterke tone-of-voice en een herkenbare huisstijl. Wanneer je rekening houdt met de verschillen tussen RGB, CMYK en PMS kun je kleurafwijking in huisstijl minimaliseren. Maar kleurafwijking hélemaal de wereld uit helpen? Dat lukt niemand. Vanwege alle schakels in het printproces, van aanlevering van de bestanden tot het drukken zelf zijn er simpelweg te veel momenten dat kleurafwijking kan optreden. Maar in de case van Coca-Cola en hun 50 tinten rood zien we dat een beetje kleurverschil ook weer niet zó erg is.